Vào những năm 1930, Ralph Nelson Elliott đã phát hiện ra rằng giá thị trường chứng khoán có xu hướng và đảo chiều theo những mô hình dễ nhận biết. Các mô hình này lặp đi lặp lại về hình dạng nhất định nhưng không nhất thiết phải về thời gian hoặc biên độ. Elliott đã phát hiện ra các mô hình này hay còn gọi là “sóng” tiếp tục lặp lại, lồng vào nhau, hoặc chứa trong nhau theo dữ liệu giá thị trường. Ông gọi hiện tượng này là Nguyên lý Sóng. Người ta đặt theo tên của ông: nguyên lý sóng Elliott.
Mặc dù nó là công cụ dự báo tốt nhất hiện có, nhưng Nguyên lý sóng về cơ bản không phải là một công cụ dự báo; nó là một mô tả chi tiết về cách thị trường hoạt động. Theo mô tả đó bạn sẽ nhận biết được vị thế giá của thị trường trong chuỗi hành vi và do đó có thể đoán được đường đi tiếp theo của giá.
Ứng dụng của nguyên lý sóng Elliott
Giá trị chính của Nguyên lý sóng là nó cung cấp một bối cảnh để phân tích thị trường. Bối cảnh này cung cấp cả cơ sở cho tư duy và quan điểm về vị trí và triển vọng chung của thị trường. Đôi khi, độ chính xác của nó trong việc xác định và thậm chí dự đoán những thay đổi về hướng gần như không thể tin được.
Nhiều lĩnh vực hoạt động của con người xuất hiện Nguyên lý Sóng, nhưng nó được sử dụng phổ biến nhất trên thị trường chứng khoán. Bạn có thể thấy nguyên lý sóng giờ đây được áp dụng cho cả thị trường ngoại hối, thị trường hàng hóa.
Thiên tài của RN Elliott thể hiện ở việc nghiên cứu các biểu đồ của Chỉ số Trung bình Công nghiệp Dow Jones và các chỉ số thị trường khác một cách kỹ lưỡng và chính xác đến mức ông có thể dự báo mọi hoạt động thị trường mà ông biết cho đến những năm 1940.
Vào thời điểm đó, với chỉ số Dow gần 100, Elliott đã dự đoán một thị trường tăng trưởng tuyệt vời trong vài thập kỷ tới sẽ vượt quá mọi kỳ vọng vào thời điểm mà hầu hết các nhà đầu tư cảm thấy rằng chỉ số Dow thậm chí có thể tốt hơn mức đỉnh năm 1929 của nó. Như chúng ta sẽ thấy, những dự báo ngoại lệ về thị trường chứng khoán, có độ chính xác xác định trước một số năm, đã đi cùng với lịch sử ứng dụng phương pháp tiếp cận sóng Elliott.
Nguyên lý cơ bản của sóng Elliott:
Nguyên lý Sóng bị chi phối bởi bản chất xã hội của con người, và vì con người có bản chất như vậy nên biểu hiện của nó tạo ra các hình thức. Vì các hình thức được lặp đi lặp lại, nên chúng có giá trị dự đoán trong tương lai.
Bạn nghe đến đoạn này hãy nhớ về triết lý của phân tích kỹ thuật: lịch sử tự lặp lại
Đôi khi thị trường dường như phản ánh các điều kiện và sự kiện bên ngoài, nhưng vào những thời điểm khác, nó hoàn toàn tách rời khỏi những gì mà hầu hết mọi người cho là điều kiện nhân quả. Lý do là thị trường có quy luật của riêng nó.
Nó không bị thúc đẩy bởi quan hệ nhân quả bên ngoài mà người ta đã quen thuộc trong những trải nghiệm hàng ngày của cuộc sống. Đường đi của giá không phải là sản phẩm của tin tức. Thị trường cũng không phải là cỗ máy nhịp nhàng theo chu kỳ như một số người tuyên bố. Chuyển động của nó phản ánh sự lặp lại của các hình thức độc lập với cả các sự kiện nhân quả giả định và tính chu kỳ.
Sự tiến triển của thị trường diễn ra theo từng đợt sóng . Sóng là mô hình chuyển động định hướng. Cụ thể hơn, sóng là bất kỳ một trong những mô hình xảy ra một cách tự nhiên.
Mô hình năm sóng của nguyên lý sóng Elliott
Trên thị trường, tiến trình cuối cùng có dạng năm làn sóng của một cấu trúc cụ thể. Ba trong số các sóng này, được dán nhãn 1, 3 và 5, thực sự tác động đến chuyển động có hướng. Chúng được phân tách bằng hai điểm gián đoạn ngược xu hướng, được dán nhãn 2 và 4, như trong Hình 1-1. Hai sự gián đoạn rõ ràng là một điều kiện cần thiết để xảy ra chuyển động theo xu hướng chung.
Elliott lưu ý ba khía cạnh nhất quán của dạng năm sóng. Đó là: Sóng 2 không bao giờ vượt quá điểm bắt đầu của sóng 1; sóng 3 không bao giờ là sóng ngắn nhất; sóng 4 không bao giờ đi vào vùng giá của sóng 1.
RN Elliott đã không nói cụ thể rằng chỉ có một hình thức quan trọng nhất, mô hình “năm sóng”, nhưng đó là trường hợp không thể phủ nhận. Bất cứ lúc nào, thị trường có thể được xác định là đang ở đâu đó trong mô hình năm sóng cơ bản ở mức độ lớn nhất của xu hướng. Bởi vì mô hình năm sóng là hình thức quan trọng nhất của diễn biến thị trường, nên tất cả các mô hình khác đều được gộp vào mô hình này.
Chế độ sóng theo nguyên lý sóng Elliott
Có hai chế độ phát triển sóng: sóng đẩy và sóng hiệu chỉnh .
Sóng đẩy (impulse wave) có cấu trúc năm sóng, trong khi sóng hiệu chỉnh (corrective wave) (hay điều chỉnh) có cấu trúc ba sóng hoặc biến thể của chúng. Chế độ sóng đẩy được sử dụng bởi cả mẫu năm sóng của Hình 1-1 và các thành phần cùng hướng của nó, tức là sóng 1, 3 và 5.
Cấu trúc của chúng được gọi là “động lực” vì chúng thúc đẩy thị trường một cách mạnh mẽ. Chế độ điều chỉnh được sử dụng bởi tất cả các điểm gián đoạn ngược xu hướng, bao gồm sóng 2 và 4 trong Hình 1-1. Các cấu trúc của chúng được gọi là “điều chỉnh” bởi vì mỗi cấu trúc xuất hiện như một phản ứng đối với sóng động lực trước đó nhưng chỉ hoàn thành một phần thoái lui hoặc “điều chỉnh” của tiến trình mà nó đạt được.
Do đó, hai chế độ này về cơ bản là khác nhau, cả về vai trò và cấu trúc của chúng.
Hình 1-1
Chu kỳ hoàn chỉnh theo nguyên lý sóng Elliott
Sau đó, một chu kỳ hoàn chỉnh bao gồm tám sóng được tạo thành từ hai pha riêng biệt, pha tăng gồm năm sóng (còn được gọi là “năm”), có các sóng con được biểu thị bằng số và pha điều chỉnh ba sóng (còn được gọi là ” ba”), có các sóng con được biểu thị bằng các chữ cái. Giống như sóng 2 điều chỉnh sóng 1 trong Hình 1-1, chuỗi A, B, C điều chỉnh chuỗi 1, 2, 3, 4, 5 trong Hình 1-2.
Hình 1-2
Hình thành sóng lớn hơn
Khi một chu kỳ tám sóng ban đầu như trong Hình 1-2 kết thúc, một chu kỳ tương tự sẽ xảy ra sau đó, sau đó là chuyển động năm sóng khác. Toàn bộ quá trình phát triển này tạo ra một mô hình năm sóng lớn hơn một cấp độ so với các sóng tạo thành nó.
Kết quả được hiển thị trong Hình 1-3 cho đến đỉnh được dán nhãn (5). Mô hình năm sóng có mức độ lớn hơn này sau đó được hiệu chỉnh bằng mô hình ba sóng có cùng mức độ, hoàn thành một chu kỳ đầy đủ lớn hơn, được mô tả như Hình 1-3.
Như Hình 1-3 minh họa, mỗi thành phần cùng hướng của sóng động lực (tức là sóng 1, 3 và 5) và mỗi thành phần toàn chu kỳ (tức là sóng 1 + 2 hoặc sóng 3 + 4) của một chu kỳ , là một phiên bản nhỏ hơn của chính nó.
Cần phải hiểu một điểm quan trọng: Hình 1-3 không chỉ minh họa một phiên bản lớn hơn của Hình 1-2, mà nó còn minh họa chính Hình 1-2 một cách chi tiết hơn. Trong Hình 1-2, mỗi sóng phụ 1, 3 và 5 là sóng động lực phải chia thành “năm” và mỗi sóng phụ 2 và 4 là sóng điều chỉnh phải chia thành “ba”.
Sóng (1) và (2) trong Hình 1-3, nếu được kiểm tra dưới “kính hiển vi”, sẽ có dạng giống như sóng ① và ②. Bất kể mức độ, hình thức là không đổi. Chúng ta có thể sử dụng Hình 1-3 để minh họa hai sóng, tám sóng hoặc ba mươi bốn sóng, tùy thuộc vào mức độ mà chúng ta đang đề cập đến.
Hình 1-3
Nguồn: Sách Nguyên lý sóng Elliott của tác giả Robert Prechter
Tham khảo chuỗi bài về phân tích kỹ thuật
Bạn có thể tìm đọc cuốn: Hướng dẫn giao dịch theo sóng Elliott
Trao đổi và liên hệ: Vũ Hồng Khanh
Câu hỏi thường gặp về nguyên lý sóng Elliott:
1. Nguyên lý sóng Elliott là gì?
Nguyên lý sóng Elliott là một lý thuyết phân tích kỹ thuật cho rằng giá chứng khoán di chuyển theo một chuỗi sóng nhận diện được theo các mô hình sóng. Các sóng này được chia thành 2 loại: sóng đảy và sóng điều chỉnh, được đánh số theo thứ tự từ 1 đến 5 và các chữ cái A, B, C. Mỗi sóng số sẽ được chia thành các sóng con nhỏ hơn, tạo thành một chuỗi sóng lớn hơn.
2. Nguyên lý sóng Elliott có thực sự hiệu quả trong việc dự đoán giá chứng khoán không?
Câu trả lời không phải là tuyệt đối. Một số nhà đầu tư cho rằng nguyên lý sóng Elliott là một công cụ phân tích kỹ thuật hữu ích để dự đoán xu hướng giá chứng khoán, trong khi những người khác lại không tin tưởng vào tính hiệu quả của nó. Sự thành công của việc sử dụng nguyên lý sóng Elliott phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm cả kỹ năng và kinh nghiệm của nhà đầu tư.
